در دنیای فناوری اطلاعات، رَک (Rack) یکی از اجزای کلیدی در اتاقهای سرور و مراکز داده محسوب میشود. رکها چارچوبهایی فلزی هستند که برای نگهداری، سازماندهی و حفاظت از تجهیزات شبکه و سرور طراحی شدهاند. این مقاله به طور جامع به معرفی انواع رک، کاربردها، استانداردها و نکات مهم در انتخاب و نگهداری آنها میپردازد.
چرا رک اهمیت دارد؟
در یک اتاق سرور، نظم، تهویه مناسب، امنیت فیزیکی و دسترسی آسان به تجهیزات بسیار حیاتی است. رکها با فراهم کردن این ویژگیها، بهرهوری، ایمنی و کارایی سیستم را تضمین میکنند:
• مدیریت بهتر کابلکشی
• جلوگیری از آسیب فیزیکی به تجهیزات
• افزایش گردش هوا برای خنکسازی
• دسترسی سادهتر به تجهیزات برای تعمیر یا ارتقاء
انواع رک
1. رک ایستاده (Floor Standing Rack)
• رایجترین نوع رک برای اتاقهای سرور بزرگ.
• ظرفیت نصب تجهیزات بیشتر (42U یا بالاتر).
• مناسب برای دیتاسنترها و سازمانهای متوسط تا بزرگ.
2. رک دیواری (Wall-Mount Rack)
• قابل نصب روی دیوار، مناسب برای فضاهای کوچک.
• استفاده در دفاتر کوچک یا شعب فرعی.
3. رک Open Frame
• بدون دیوارههای جانبی یا درب.
• تهویه عالی اما امنیت پایینتر.
• مناسب برای فضاهای کنترلشده یا درون رکهای حفاظتی بزرگتر.
4. رک Blade
• برای سرورهای blade طراحی شده.
• مدیریت پیشرفته حرارتی و مصرف بهینه انرژی.
استانداردها و اندازهها
واحد اندازهگیری: U (Unit)
• هر “U” معادل 1.75 اینچ (4.45 سانتیمتر) ارتفاع است.
• رکها معمولاً در اندازههای 6U تا 48U تولید میشوند.
استاندارد عرض: 19 اینچ
• اکثر تجهیزات شبکه و سرور با عرض استاندارد 19 اینچ طراحی شدهاند تا در رک نصب شوند.
اجزای اصلی رک
• پروفیلهای عمودی: برای نصب تجهیزات با پیچ یا ریل.
• درب جلو و پشت: (توری، شیشهای یا فلزی) برای تهویه یا امنیت بیشتر.
• پنلهای جانبی: معمولاً قابل باز شدن برای دسترسی سریع.
• فن یا سیستم خنککننده: برای جریان بهتر هوا.
• چرخ یا پایه ثابت: برای جابجایی آسان یا نصب دائم.
• مدیریت کابل (Cable Management): برای نظمدهی و کاهش اختلالات الکترومغناطیسی.
نکات مهم در انتخاب رک
1. بررسی فضای فیزیکی موجود
2. برآورد تجهیزات فعلی و آتی
3. در نظر گرفتن نیازهای سرمایشی و تهویه
4. سطح دسترسی و امنیت مورد نیاز
5. پشتیبانی از UPS، سوئیچ، روتر و سیستمهای مانیتورینگ
نگهداری و ایمنی رک
• نصب رک روی زمینهای صاف و بدون لرزش
• بررسی منظم فنها و مسیرهای هوا
• استفاده از UPS برای حفاظت در برابر نوسانات برق
• مستندسازی تجهیزات داخل رک برای تعمیرات یا بهروزرسانی
جمعبندی
رکها جزء حیاتی زیرساختهای IT محسوب میشوند و انتخاب درست آنها میتواند در بلندمدت، هزینهها را کاهش و عملکرد را افزایش دهد. شناخت انواع رک، ویژگیها و کاربردهای آنها، به مدیران IT کمک میکند تا تصمیمات هوشمندانهتری بگیرند.