بازار سهام فناوری جهانی با ضربهای سنگین مواجه شد؛ ضربهای که از چین آغاز و به والاستریت و فراتر از آن گسترش یافت. دلیل اصلی؟ ورود غافلگیرکنندهی مدل هوش مصنوعی کمهزینهی دیپسیک که معادلات رقابتی را به هم ریخته است.
ریزش کمسابقهی غولهای فناوری
روز دوشنبه، سهام شرکتهای پیشرو در حوزهی هوش مصنوعی دچار افت شدید شد. در این میان، انویدیا بیشترین ضربه را خورد و با کاهش ۱۷ درصدی، ۵۹۳ میلیارد دلار از ارزش بازار خود را از دست داد. این سقوط، بزرگترین زیان یکروزهی تاریخ برای یک شرکت به شمار میرود. افت انویدیا، سایر سهام فناوری را هم با خود پایین کشید و موجی از فروش را در سراسر بازارهای جهانی به راه انداخت.
در حالی که روز سهشنبه، سهام انویدیا در بورس فرانکفورت اندکی بهبود یافت، اما بازارهای اروپایی همچنان تحت فشار باقی ماندند. شرکتهای فناوری مطرحی مانند اوراکل و Palantir اندکی رشد کردند، اما در مقابل، سهام غولهای نیمهرسانا مانند ASML و Advantest همچنان در مسیر نزولی بودند.
دیپسیک: تهدیدی برای بزرگان فناوری؟
موج سقوط سهام درست پس از رونمایی از مدل دیپسیک آغاز شد؛ محصولی که از سوی یک شرکت چینی معرفی شده و ادعا میشود که میتواند با هزینهای بسیار پایینتر و حجم دادهی کمتر، عملکردی مشابه یا حتی بهتر از مدلهای پیشرفتهی فعلی ارائه دهد. این فناوری توجه جهانی را به خود جلب کرده و بسیاری از سرمایهگذاران را به بازنگری در ارزشگذاریهای سرسامآور شرکتهای آمریکایی سوق داده است.
سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، دیپسیک را یک مدل «چشمگیر» توصیف کرده، درحالیکه دونالد ترامپ آن را زنگ خطری برای صنایع آمریکایی دانسته است. ورود ناگهانی این مدل به صحنه، نشان داده که چین برخلاف تصور عمومی، از رقابت در عرصهی هوش مصنوعی عقب نمانده و میتواند تهدیدی جدی برای تسلط شرکتهای آمریکایی باشد.
موجی که از آسیا تا سیلیکون ولی ادامه دارد
بازارهای آسیایی هم از این تغییرات بینصیب نماندند. شرکت Advantest، تأمینکنندهی کلیدی تجهیزات آزمایش تراشه برای انویدیا، پس از افت ۹ درصدی در روز دوشنبه، بار دیگر ۱۰ درصد از ارزش خود را از دست داد. سافتبانک، غول سرمایهگذاری ژاپنی، نیز با کاهش ۵ درصدی مواجه شد. در اروپا، ASML، Schneider Electric و چندین شرکت فناوری دیگر نیز ضررهای قابلتوجهی را تجربه کردند.
در آمریکا، سهام برودکام ۱۷٫۴ درصد سقوط کرد، مایکروسافت ۲٫۱ درصد افت داشت، و آلفابت (شرکت مادر گوگل) ۴٫۲ درصد از ارزش خود را از دست داد. شاخص نیمهرسانای فیلادلفیا، که عملکرد شرکتهای بزرگ تراشهساز را دنبال میکند، بدترین افت روزانهی خود از مارس ۲۰۲۰ را ثبت کرد.
سرمایهگذاریهای پرریسک و آیندهی نامعلوم
این بحران توجهها را به خطرات سرمایهگذاریهای گسترده در حوزهی فناوری و میلیاردها دلاری که غولهای آمریکایی برای توسعهی هوش مصنوعی صرف میکنند، جلب کرده است. قبل از سقوط روز دوشنبه، سهام انویدیا با قیمتی نزدیک به ۶۰ برابر درآمد آن معامله میشد، در حالی که این نسبت برای کل شاخص S&P 500 حدود ۲۲ بود؛ موضوعی که نگرانیها دربارهی حباب قیمتی سهام فناوری را افزایش داده است.
از زمان اوجگیری تب هوش مصنوعی پس از معرفی ChatGPT در نوامبر ۲۰۲۲، ارزش بازار Magnificent Seven (هفت شرکت برتر فناوری آمریکا) حدود ۱۰ تریلیون دلار افزایش یافت. اما حالا، با ورود دیپسیک و موج جدید رقابت، آیندهی این رشد شتابزده زیر سوال رفته است.
چشمانداز آینده: بازیگران بزرگ چه خواهند کرد؟
بسیاری از سرمایهگذاران با گرفتن وامهای کلان، سهام شرکتهای فناوری را خریداری کردهاند. حالا که قیمتها به سرعت کاهش یافته، آنها مجبور به فروش داراییهای دیگر برای جبران ضررهایشان شدهاند. مدلهای معاملاتی الگوریتمی نیز این روند را تشدید کردهاند و ممکن است در روزهای آینده بازار شاهد نوسانات بیشتری باشد.
در این میان، اپل و مایکروسافت بهزودی گزارشهای مالی خود را منتشر خواهند کرد. مدیران این شرکتها تلاش خواهند کرد تا نگرانیهای سرمایهگذاران را دربارهی هزینههای سنگین توسعهی هوش مصنوعی کاهش دهند. اما آیا این گزارشها میتوانند جلوی موج جدید سقوط را بگیرند؟
بازار فناوری در نقطهی عطفی تاریخی قرار گرفته است. آیا دیپسیک آغازگر دوران جدیدی در هوش مصنوعی خواهد بود، یا اینکه این موج هیجانی، پس از مدتی فروکش خواهد کرد؟ تنها زمان پاسخ این سوال را خواهد داد.